Kamienica

... nie ma co popłakiwać z powodu burzenia podobnych ruder. Bardziej mi szkoda prawdziwych domów beskidzkich, podupadających z powodu braku zainteresowania władz regionu. W pobliżu mnie znajduje się 5 takich niszczejących domów, nadal zamieszkałych, z półokrągłym wejściem, ławeczkami przy drzwiach, takie relikty naszej, słowiańskiej obecności w morzu germańskiego żywiołu, jakim jest nasze miasto. Nie oszukujmy się! Bielsko to niemieckie, kresowoniemieckie miasto, zapomniane przez historię, tak jak Lwów, czy Kamieniec na dzisiejszej Ukrainie.

Przyjrzyjmy się naszym terenom przez ostatnie 200 lat. Bielsko to kresowe miasto. Zgoda. Rzeka Biała rozgraniczała Śląsk austriacki i Galicję - Bielsko i Białą. Najbliższego Prusaka można było spotkać w Pszczynie, za następną graniczną rzeką - Wisłą. Warto wspomnieć, że na ludność CK Austrii składało się 24% Niemców, 20% Węgrów, 13% Czechów, 10% Polaków, 8% Rusinów (Ukraińców), 6% Rumunów, 5% Chorwatów, po 4% Słowaków i Serbów i po 3% Słoweńców i Włochów. I, nawiasem mówiąc, ani jednego Austriaka! Miasta nasze parały się tradycyjnym rzemiosłem - sukiennictwem. Istotny wpływ na rozwój Bielska, gdzie od lat spora część mieszkańców była wyznania ewangelickiego, miał wydany z końcem XVIII wieku "patent tolerancyjny" dla protestantów. W XIX wieku powstanie przemysłu włókienniczego (dzięki wynalazkowi maszyny parowej, później przędzarki i innych urządzeń) spowodowało upadek manufaktur. Rozpoczęła się niesłychana hossa miasta, między innymi dzięki zamówieniom rządowym z Wiednia. Do Bielska i Białej przybywali mistrzowie zawodu z Niderlandów, a bliżej z Brna, Igławy i Ołomuńca. Przyjeżdżali też ludzie z kapitałem i głową otwartą. Późniejszy radca cesarski i kupiec wełniany Salomon Pollak przybył do Bielska z Nowego Miasta nad Wagiem. Hotel Cesarski kupił Eugeniusz Szarka z Komarom, do szlacheckiej rodziny von Pongratz z Liptowskiego Mikulaszu należały domy w Białej, z Jabłonkowa przyjechał adwokat Alojzy Eisenberg. Znani fotografowie Robert i Hugon Schreinzer pochodzili z Opawy, stamtąd też przyszły siostrzyczki zakonu Córek Bożej Miłości zakładając w Białej szkołę żeńską, zaś dyrektorem miejskiej szkoły ludowej został Franciszek Farny z Górnej Suchej koło Frysztatu. Gustaw Josephy, założyciel bielskiej fabryki maszyn włókienniczych, przybył do Bielska z Rzepina koło Frankfurtu nad Odrą. Znakomity architekt Karol Korn pochodził z Wadowic. Tuż przed I wojną światową w stacjonującym w mieście pierwszym batalionie 13 galicyjskiego pułku piechoty liczącym 400 oficerów i żołnierzy - 82% było Polaków a w drugim dywizjonie 3 galicyjskiego pułku ułanów liczącego 530 oficerów i żołnierzy - 69% to Polacy, reszta to Rusini. I z takim bogactwem narodów, kultur, języka i religii weszły te miasta do wolnej Polski: Biała w 1918, Bielsko w 1920 roku.